Πως να δούμε το κίνημα των “κίτρινων γιλέκων” ?

Βλέπουμε το κίνημα που ξεκίνησε γύρω στις 17 Νοεμβρίου να έχει εκτιναχθεί τις τελευταίες εβδομάδες, τόσο από την άποψη της κάλυψης των ΜΜΕ όσο και στο δρόμο. Στους χώρους δουλειάς και στο σπίτι, στους δρόμους και στις δημόσιες συγκοινωνίες, όλοι μιλάνε για το κίνημα των "κίτρινων γιλέκων". Ήρθε η ώρα να κάνουμε έναν απολογισμό της κατάστασης.

Τι συνέβη στις 17 Νοεμβρίου (και τις μέρες που ακολούθησαν) ;

Είναι σαφές ότι πρόκειται για ένα μαζικό και εκτεταμένο κίνημα, που από την αρχή έχει μεγάλη κάλυψη από τα ΜΜΕ, σε αντίθεση με άλλα κοινωνικά κινήματα και το γεγονός πως προβάλλει απολιτίκ χαρακτηριστικά έχει παίξει υπέρ του. Αλλά τα ΜΜΕ εξακολουθούν να τείνουν να υποτιμούν τον αριθμό τoυ κόσμου που εμπλέκετε, ορίζοντας τον αριθμό σε περίπου 300.000 όταν ακόμη και μια γρήγορη εκτίμηση εύκολα αποκαλύπτει ότι ο πραγματικός αριθμός είναι αρκετά υψηλότερος.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι στο συγκεκριμένο κίνημα προέρχονται από τα προάστια των μεγάλων πόλεων, τις αγροτικές περιοχές και τις μικρές και μεσαίες πόλεις, επειδή είναι αυτές με τις μεγαλύτερες αποστάσεις προς τον χώρο εργασίας.

Από κοινωνικής άποψης, το κίνημα είναι μια μίξη μικροαστικών στρωμάτων, αγροτών, εργατών, συνταξιούχων και ανέργων, που κάνουν δύσκολη μια σαφή ανάλυση του κινήματος. Αυτό που είναι σαφές, ωστόσο, είναι ότι δεν είναι ένα κίνημα που αποτελείται αποκλειστικά από μικροαστικά στρώματα, όπως ορισμένες αναφορές έχουν συμπεράνει. Πολλοί εργαζόμενοι έλαβαν επίσης μέρος στις κινητοποιήσεις και σε αρκετές περιοχές αντιπροσώπευαν το μεγαλύτερο μέρος των συμμετεχόντων.

Τα συνθήματα που χρησιμοποιήθηκαν είχαν μεγάλο εύρος, παρόλο που πολλά ήταν βασισμένα στην αγοραστική δύναμη, σημαδεύοντας απευθείας στην κυβέρνηση Μακρόν. Ο κύριος στόχος των συμμετεχόντων είναι να απεικονίσουν το κίνημα ως τον “Δαβίδ κατά του του Γολιάθ”. Αλλά ο Δαβίδ αποτελείτε από εργαζόμενους, μικροαστούς που αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα, εργαζόμενους της μεσαίας τάξης που φοβούνται πως θα υποβαθμιστούν κτλ. Είναι εξίσου ασαφές ποιος ακριβώς αναφέρεται ως ο Γολιάθ, που συχνά περιορίζεται απλά σε πολιτικούς.

Εκτός από την άνοδο των τιμών των καυσίμων και την μεταστροφή προς την σημερινή κυβέρνηση, δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να ενώνει αυτό το κίνημα, αφού συγκεντρώνει ανθρώπους που προφανώς πιστεύουν ότι έχουν κοινά συμφέροντα παρά το γεγονός ότι στην πραγματικότητα τα συμφέροντα τους είναι διαμετρικά αντίθετα.

Το σύνθημα "πάρα πολλοί φόροι" είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπου επαγγελματίες, ιδιοκτήτες καταστημάτων, επιχειρηματίες και άλλοι μικροαστοί καταλήγουν να υπερασπίζονται το ίδιο σύνθημα ("πάρα πολλοί φόροι") με τους εργαζόμενους, ενώ αυτό που για ορισμένους είναι φόροι, για κάποιους άλλους μπορεί να είναι έμμεσα μισθοί ! (εργοδοτικές εισφορές για τους ανέργους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης). Ακόμη και σε μια αστική δημοκρατία, οι φόροι εξακολουθούν να έχουν μια ταξική διάσταση. Και ενώ είναι αλήθεια ότι τα μικροαστικά στρώματα φέρουν το κύριο βάρος της κρίσης και πληρώνουν υψηλότερους φόρους από τις μεγάλες εταιρείες, αυτό δεν τους κάνει συντρόφους του προλεταριάτου !

Οι σεξουαλικές, ρατσιστικές και ομοφοβικές καταχρήσεις έχουν καταγραφεί σε πολλά οδοφράγματα και σε ένα από αυτά στο Σομ οι διαδηλωτές παρέδωσαν ακόμη και μετανάστες κρυμμένους στη δεξαμενή ενός φορτηγού στην αστυνομία. Τέτοιου είδους κινήσεις είναι εντελώς απαράδεκτες και πρέπει να αντιπαλευτούν αποφασιστικά. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από τον "απολιτικό" και συγκεχυμένο χαρακτήρα του κινήματος, αλλά και από την πολύ ευρεία κοινωνική του βάση. Η έλλειψη πολιτικής ηγεσίας, ακόμη και ρεφορμιστικής, αφήνει το πεδίο ανοιχτό για αντιδραστικούς όλων των ειδών. Ακόμα και έτσι, για να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε αποτελεσματικά τις αντιδραστικές ιδέες και συμπεριφορές σαν και αυτές , δεν αρκεί να καθόμαστε θεατές εκτός του κινήματος και να το κοιτάμε.

Τι ζητήματα ανέδειξε το κίνημα της 17 Νοεμβρίου ;

Χειροτέρευση όρων ζωής

Αυτό βρίσκεται στην καρδιά του κινήματος. Πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να φτάσουν μέχρι το τέλος του μήνα, με τα πάντα να αυξάνονται εκτός από τους μισθούς. Αυτό ισχύει για τους εργάτες φυσικά, αλλά και για ένα τμήμα των αγροτών και των μικρών επιχειρηματιών και της μισθωτής μεσαίας τάξης. Ταυτόχρονα, η ανεργία, ο εκβιασμός των εργοδοτών και ο ανταγωνισμός αυξάνονται. Ναι, είναι η κρίση. Δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά τα αποτελέσματα γίνονται αισθητά σκληρότερα από ποτέ. Σαν να μην έφτανε αυτό, διαμόρφωσαν τις ζωές μας γύρω από το αυτοκίνητο για να δημιουργήσουν ολοένα και περισσότερα έσοδα για τις μεγάλες εταιρείες αυτοκινήτων και τα πετρελαϊκά μονοπώλια. Ο ολοένα αυξανόμενος αντίκτυπος που έχει η χρήση αυτοκινήτου στον προϋπολογισμό των νοικοκυριών έχει καταστεί πραγματικό πρόβλημα για πολλούς εργαζόμενους. Εν τω μεταξύ, για αρκετές δεκαετίες τώρα, όλες οι κυβερνήσεις συνέχισαν να ρίχνουν την αυξανόμενη φορολογική επιβάρυνση στις πλάτες της εργατικής τάξης, παρέχοντας παράλληλα ολοένα και μεγαλύτερη φορολογική ανακούφιση στην αστική τάξη και τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Η περιβαλλοντολογική κρίση

Το κίνημα προέκυψε από ένα δίκαιο αίσθημα αδικίας. Για να δικαιολογήσει μια φιλική προς το περιβάλλον πολιτική, η κυβέρνηση διογκώνει τους φόρους στο πετρέλαιο ντίζελ, που θεωρείται πιο ρυπογόνο, οδηγώντας σε υψηλότερους λογαριασμούς στα πρατήρια καυσίμων. Αλλά στην πραγματικά μας περιπαίζουν. Ναι, βρισκόμαστε στη μέση μιας πρωτοφανούς οικολογικής κρίσης η οποία θα επιδεινωθεί. Για την κυβέρνηση Μακρόν, είναι στο χέρι όλων να λύσουν το πρόβλημα. Ο καθένας πρέπει να ψάξει στις τσέπες του. Αλλά ποιος πραγματικά προκαλεί όλη τη ρύπανση ; Ποιος ρίχνει χημικά απόβλητα στα ποτάμια και στα υπόγεια νερά ; Ποιος παράγει το περισσότερα νέφος που προκαλεί το φαινόμενου θερμοκηπίου ; Ποιος απαιτεί όλο και περισσότερη ενέργεια (βενζίνη, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο κ.λπ.) ; Είναι ο Καπιταλισμός, ένας τρόπος παραγωγής που καταβροχθίζει κυριολεκτικά την ενέργεια, καταστρέφοντας τον πλανήτη (και τους κατοίκους του) με τρομερή ταχύτητα. Η αστική τάξη είναι οι πραγματικοί ένοχοι της οικολογικής κρίσης !

Υπάρχει επίσης η ανάγκη να καταπολεμηθεί η αφ’ υψηλού στάση του τμήματος της « προοδευτικής » μικροαστικής τάξης, που υποτιμά αυτό το κίνημα, κατηγορώντας το ως απλά μερικούς « αντι-οικολογικούς ηλίθιους ». Φυσικά μερικοί από αυτούς που συμμετέχουν στα οδοφράγματα είναι και άνθρωποι που υπερκαταναλώνουν βενζίνη οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται καθόλου για τον πλανήτη, πάρα να γκαζώνουν τα σπορ αυτοκίνητα τους. Αλλά απέχουν πάρα πολύ από το να γίνουν πλειοψηφία !

Όπως και να έχει, οι εργαζόμενοι έχουν τους δικούς τους λόγους να αντιπαλέψουν την αύξηση των τιμών των καυσίμων. Είναι σκλάβοι σε αυτόν τον τρόπο ζωής που δημιουργείται γύρω από το αυτοκίνητο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ανησυχούν για το μέλλον του πλανήτη : είναι απλώς ότι το κύριο μέλημα τους είναι να έχουν φαγητό στο τραπέζι τους.

Το κίνημα επίσης θέτει το ερώτημα του που ζούμε και κινούμαστε

Πού ζούμε ; Πού δουλεύουμε ; Γιατί πρέπει να ταξιδέψουμε τόσο μακριά για να φτάσουμε στην δουλειά μας ; Ποιες δημόσιες συγκοινωνίες είναι διαθέσιμες ; Για άλλη μια φορά, αυτά είναι ερωτήματα που βρίσκονται απέναντι στις κυβερνήσεις, τις παλιές και τις τωρινές. Η αποσάθρωση του συστήματος δημόσιων συγκοινωνιών, ιδίως στις αγροτικές περιοχές, σημαίνει ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση παρά να πάρουμε το αυτοκίνητο. Η μισθολογική ανασφάλεια, μαζί με την αύξηση των τιμών της στέγασης στις πόλεις, σήμαινε περισσότερα ταξίδια με μεγάλες αποστάσεις για τους εργαζόμενους, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν άλλη επιλογή από το να οδηγούν στην δουλειά τους και να χρησιμοποιούν τα αυτοκίνητά τους για την καθημερινότητα τους. Η συγκέντρωση των οικονομικών δραστηριοτήτων στις μεγάλες πόλεις και η βιομηχανική ερήμωση ορισμένων απομακρυσμένων περιοχών υποχρεώνουν τους κατοίκους τους να ταξιδεύουν όλο και περισσότερο.

Τι συμπεράσματα βγαίνουν από το κίνημα της 17 Νοέμβρη ;

Πρώτον, καταδεικνύει την αποτυχία της αριστεράς εν γένει. Παρά τις θλιβερές απόπειρες των ρεφορμιστών, όπως της Ανυπότακτης Γαλλίας ( La France Insoumise, FI) να κερδίσουν την πλειοψηφία, ο κόσμος γρήγορα γύρισε την πλάτη του στην πολιτική οργάνωση και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Αυτή είναι μια γενική τάση σήμερα, όπως είδαμε μετά από τις επαναλαμβανόμενες αποτυχίες των πρόσφατων κινημάτων (σιδηροδρομικοί εργάτες, τις εργατικές μεταρρυθμίσεις κλπ.). Είναι σαφές ότι μέχρι στιγμής δεν είχαμε τη δυνατότητα να σταματήσουμε την επίθεση που μας ποδοπατά.

Οι αντιδραστικές τάσεις έχουν βρει μια ευκαιρία σε αυτό το κίνημα, γιατί βρήκαν ένα κοινό να ακούσει για τους διαφορετικούς αποδιοπομπαίους τράγους τους : φταίνε οι « τσαμπατζήδες », οι μετανάστες, τα ανοιχτά σύνορα κλπ. Η απολιτική φύση αυτού του κινήματος έχει επιτρέψει μερικές φορές σε αντιδραστικούς όλων των ειδών να ενεργοποιηθούν και να αναλάβουν πρωταρχικό ρόλο.

Είναι ένα μπερδεμένο, διαταξικό και κατά καιρούς αντιφατικό κίνημα. Το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα (Nouveau Parti anticapitaliste, NPA) και η Ανυπότακτη Γαλλία έχουν εκδώσει δύο διακηρύξεις που υποστηρίζουν το κίνημα ανεπιφύλακτα, ισχυριζόμενοι μάλλον πολύ γρήγορα ότι η επιρροή της ακροδεξιάς έχει κρατηθεί σε χαμηλά επίπεδα και ότι οι εργαζόμενοι και οι προοδευτικές δυνάμεις που εμπλέκονται στο κίνημα αυτομάτως θα το θέσουν σε σωστή τροχιά. Στο άλλο άκρο, τα μαχόμενα συνδικάτα και οι αναρχικοί το απέρριψαν από την αρχή, αποδεικνύοντας ότι είναι υπερβολικά άκαμπτοι σε ένα αυθόρμητο και αναπόφευκτα ασαφές κίνημα.

Θα ήταν άδικο να περιμένουμε ένα τέτοιο κίνημα να υιοθετήσει μια σταθερή, προοδευτική, προλεταριακή γραμμή από μόνο του χωρίς καμία ενεργή πολιτική παρέμβαση προς αυτή την κατεύθυνση. Και εδώ είναι που πρέπει οι κομμουνιστές αγωνιστές να μπουν στο κίνημα, με το καθήκον να τεθούν οι όροι υπέρβασης των απλών βραχυπρόθεσμων αιτημάτων προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τα πραγματικά προβλήματα που υπάρχουν και υποβόσκουν.

Το ερώτημα που τίθεται συνεπώς είναι ο τρόπος με τον οποίο η μαχόμενη εργατική τάξη, αφενός, και οι λαϊκές μάζες, αφετέρου, μπορούν να συμμετάσχουν σε μια ασαφή αλλά παρόλα αυτά μια πραγματική και ουσιαστική εξέγερση. Οι πολιτικοί ακτιβιστές και οι μαχόμενοι συνδικαλιστές επέκριναν σοβαρά το κίνημα των κίτρινων γιλέκων, κατηγορώντας όσους συμμετέχουν σε αυτό ότι δεν υιοθετούν τη στάση και τις προτάσεις που συνήθως υιοθετούν οι αριστερές οργανώσεις και συνδικάτα. Μπορεί να θέλαμε η κατάσταση να ήταν διαφορετική, αλλά αυτό που διακυβεύεται είναι να κατανοήσουμε γιατί οι εξαγριωμένες μάζες δεν αναγνωρίζουν τις θέσεις και τις κατευθύνσεις των ρεφορμιστικών πολιτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων, αντί να τις κατηγορούμε για την απρόβλεπτη εξέγερση τους.

Όπως είδαμε, αυτό το κίνημα εγείρει μια σειρά ζητημάτων. Στους χώρους δουλειάς, μιλώντας στους φίλους και την οικογένειά μας και στα συνδικάτα μας, το ερώτημα αυτό οδήγησε σε συζητήσεις για το περιβάλλον, την τρέχουσα οικονομική κατάσταση, τη σχέση μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών κλπ. Έχουμε ακούσει και συζητήσαμε, με μια μη-σεχταριστική λογική, με ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτό το κίνημα βάσης.

Οι λύσεις θα βρεθούν με την οργάνωση σε σαφή, ταξική βάση και με την καταπολέμηση των ρατσιστικών, σεξιστικών, ομοφοβικών και σοβινιστικών απόψεων.

Μόνο μια αντικαπιταλιστική, προλεταριακή επανάσταση θα επιφέρει τα ριζοσπαστικά μέτρα που απαιτούνται για να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά στα ζητήματα που θέτει το κίνημα αυτό : η πλήρης ανάπτυξη των δημόσιων συγκοινωνιών, το τέλος του ατομικού αυτοκινήτου, ο συλλογικός έλεγχος του περιβάλλοντος και το κόστος και το αντίκτυπό του και, πάνω από όλα, η αναδιοργάνωση της οικονομικής παραγωγής προκειμένου να κατανεμηθούν οι δραστηριότητες ισορροπημένα σε όλη την επικράτεια.

Η λύση στην κοινωνική και οικολογική κρίση είναι να οικοδομήσουμε έναν κόσμο απαλλαγμένο από δυστυχία, εκμετάλλευση και τη λεηλασία του περιβάλλοντος.

Οργάνωση Κομουνιστών Μαρξιστών Λενινιστών- Προλεταριακός Δρόμος

En français